دیابت بی مزه

تشخیص دیابت ملیتوس و دیابت بی مزه خیلی اهمیت دارد. دیابت بی مزه (Diabetes insipidus)، یکی از شایع‌ترین اختلالات لوب خلفی هیپوفیز است که در اثر کمبود وازوپرسین و یا آنتی دیورتیک(ADH) ایجاد می شود.

 تنگی شدید (Polydipsia)و حجم زیاد ادرار رقیق، از تظاهرات این بیماری هست. تشخیص بین دیابت بی مزه و دیابت شیرین بسیار اهمیت دارد.

 این اختلال ممکن است به علت ضربه به سر، تومور مغزی، جراحی و یا پرتودرمانی هیپوفیز ایجاد شود.

 از علل دیگر می‌توان به عفونت‌های CNS، نارسایی توبول های کلیوی در پاسخ بهADH  اشاره کرد.

 عامل ایجاد دیابت بی مزه نفروژنیک )نارسایی توبول های کلیوی در پاسخ به( ADH  می‌تواند هایپوکالمی، هایپوکلسمی و بعضی داروها مثل لیتیوم و دمکلوسیلین(دیکلومایسین) باشد.

 تظاهرات بالینی:

 دفع مقدار زیاد ادرار بسیار رقیق(بیش از ۲۵۰ میلی لیتر در ساعت) با وزن مخصوص 1.001 تا 1.005

 نکته: بازه ی نرمال وزن مخصوص ادرار(specific gravity)1.010 تا 1.025 می باشد.

 ادرار فاقد مواد غیر طبیعی مانند گلوکز یا آلبومین

 تمایل شدید به نوشیدن مقدار زیادی آب سرد (روزانه ۲ تا ۲۰ لیتر)

 آزمون محرومیت از آب

 بیمار به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت یا تا زمانی که ۳ تا ۵ درصد از وزن بدنش کاهش یابد، از خوردن آب منع می‌شود.

 طی آزمون، وزن بیمار به طور مرتب اندازه‌گیری می‌شود.

 در شروع و پایان آزمون، اسمولالیته پلاسما و ادرار محاسبه می‌شود. ناتوانی در افزایش وزن مخصوص و اسمولالیته ادرار، مشخصه بیماری دیابت بی مزه است.

 بیمار مبتلا به دیابت بی مزه به دفع مقادیر زیاد ادرار با وزن مخصوص پایین ادامه داده و در نتیجه آن دچار کاهش وزن و افزایش اسمولالیته سرم و غلظت سرمی سدیم می شود.

 نکته: در طی آزمون لازم است و وضعیت بیمار به طور مرتب کنترل شود. در صورت بروز تاکی کاردی، کاهش وزن شدید یا افت فشار خون بیمار باید آزمون متوقف بشود.

 درمان

 اهداف درمانی عبارتند از:

 1) جایگزینی وازوپرسین با یک برنامه درمانی بلند مدت

2) اطمینان از جایگزینی مایعات به مقدار کافی

3) جست و جو و اصلاح عامل زمینه ای داخل جمجمه

 دسموپرسین، نوعی وازوپرسین صناعی است که به صورت اسپری داخل بینی و دو بار در روز (هر ۱۲ ساعت یکبار) تجویز می شود. در صورت وجود بیماری عروق کرونر، تجویز وازوپرسین باید با احتیاط انجام بشود چون این دارو سبب انقباض عروق می شود.

 کلرپروپامید و دیورتیک های تیازیدی مانند هیدروکلروتیازید، برای موارد خفیف بیماری به کار می روند. این داروها اثر وازوپرسین را تقویت می کنند.

در صورتی که منشاء بیماری کلیوی باشد، از دیورتیک های تیازیدی، رژیم غذایی کم نمک و نیز مهارکننده‌های پروستگلاندین مانند ایبوپروفن، ایندومتاسین و آسپیرین استفاده می شود.

 نکته: پرستار باید به این بیماری ها در رابطه با علائم هایپوناترمی آموزش دهد.

 با محدود کردن مایعات نمی توان دیابت بی مزه را کنترل کرد. زیرا دفع مقادیر زیاد ادرار، بدون جایگزینی مایعات نیز ادامه می‌یابد.

 نکته: تلاش به منظور محدود کردن مایعات باعث تمایل شدید و سیر نشدنی بیمار به آب و نیز بروز هایپرناترمی و دهیدراتاسیون شدید می شود.

 نکته: از عوارض دیورتیک های تیازیدی هایپرگلایسمی هست که باید به آن دقت شود.