در روند مدیریت پای دیابتی عفونی سه مرحله تصمیم گیری مهم و حیاتی وجود دارد:
مرحله اول: تشخیص عفونت به منظور شروع سریع آنتی بیوتیک درمانی است.
مرحله دوم: انتخاب آنتی بیوتیک مناسب می باشد.
مرحله سوم: تعیین نیاز بیمار به جراحی دبریدمان بافت عفونی می باشد. اغلب تصمیم‌گیری در مورد مرحله آخر بسیار دشوار است. پای دیابتی می تواند دچار عفونت شدید شده و به برداشتن بافت پوسته ریزی شده و تخلیه آبسه هایی که هنوز سطحی و نمایان نشده اند، نیاز داشته باشد.
دستیابی به موارد ذیل حیاتی است:
کنترل میکروبیولوژیکی
کنترل زخم
کنترل عروقی
کنترل مکانیکی
کنترل متابولیکی
کنترل آموزشی
درصورتی که عفونت کنترل و درمان نشود، می‌تواند به صورت هشدار دهنده‌ای گسترش یابد و منجر به نکروز گسترده بافتی شود که در این صورت پا وارد مرحله پنجم و یا ششم می شود.
نکات کاربردی در مورد پانسمان پای دیابتی:
برای شستشوی زخم بهتر است از سرم نرمال سالین یا آب معمولی استفاده کرد. استفاده از بتادین به دلیل وجود ید در آن توصیه نمی شود زیرا ید باعث به تاخیر افتادن ترمیم زخم می شود و از طرفی هم چون بتادین چسبناک است باعث چسبیدن گاز بر روی سطح زخم می شود و در نوبت بعدی تعویض پانسمان باعث آسیب بافت می شود.
در شست و شوی زخم های حفره‌ای باید از سرنگ استریل برای پاشیدن مایع به عمق حفره زخم استفاده کرد.
قبل از بستن زخم باید سطح زخم و لابلای انگشتان پا به دقت خشک شوند در غیر این صورت باعث ماندن رطوبت در لابلای انگشتان و ایجاد عفونت قارچی در این قسمت می گردد.
اگر همزمان بیش از یکی از انگشتان پا زخم هستند هنگام بستن پانسمان حتماً بین انگشتان گاز های کوچک استریل یا فوم قرار دهید تا از تماس آن ها با یکدیگر پیشگیری شود.
برای ثابت کردن بانداژ روی زخم بهتر است از چسب استفاده کنید. هرگز چسب را روی پوست بیمار نزنید زیرا باعث تحریک پوست و گاهی ایجاد زخم می شود.
بهترین نوع باند برای پوشاندن زخم دور بافت که ریش ریش هم نمی‌شود.
از قرار دادن انگشتان سالم در زیر بانداژ خودداری کنید و فقط انگشتی که زخم دارد را پانسمان کنید.
برای پیشگیری از باز شدن پانسمان پا بهتر است در زمان بانداژ کردن قسمتی از باند را هم دور مچ پا بپیچیم.
راهکارهای کاهش فشار بر روی زخم دیابتی:
یکی از نکات مهم در درمان زخم دیابتیک، برداشتن فشار و نیروهای برشی از روی محل زخم است. روش های مختلفی برای کاهش فشار به کار گرفته می‌شود که به مجموع این روش ها آفلودینگ تراپی گفته می‌شود.
روش های کاهش فشار عبارتند از:
1- استراحت در تخت
2- استفاده از ویلچر
3- وسایل کمکی برای راه رفتن مانند واکر
4- استفاده از پدهای فوم
5- کفش های پشت باز (شبیه نعلین)
6- کفشهای طبی
7- کفش سفارشی (دوخت کفش متناسب با پای بیمار)
8- اسپلینت یا بریس متناسب
9- گچ کامل پا
جوراب هوشمند برای جلوگیری از زخم پای بیماران دیابتی:
کمپانی آمریکاییNeurofabric جورابی مجهز به حسگرهای مختلف برای مبتلایان به دیابت تولید کرده است که به طور هوشمند، احتمال به وجود آمدن زخم پا در این افراد را رصد می‌کند. در هر لنگه از این جوراب ها که Siren Careنام دارند، حسگرهایی یافته شده‌اند. این حسگرها به طور مداوم دمای پا را در 6 نقطه حیاتی رصد می‌کنند. اگر دما در یکی از این نقاط افزایش یابد، نشان دهنده زخم احتمالی در پای بیمار است.
مراقبت از پای دیابتی
شیوع دیابت در دنیا در حال افزایش است و این در حالی است که حدود ۸۰ درصد از افراد مبتلا در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند. مشکلات پا در بیماران مبتلا به دیابت جزء جدی ترین عوارض دیابت است و این اختلالات سبب درد و رنج فراوان و تحمیل هزینه های گزاف به بیماران شده و در کل بار مالی زیادی برای جامعه و نظام سلامت به همراه دارد. پیشگیری از این زخم ها اهمیت زیادی در کاهش هزینه‌های بیمار دارد. آموزش به بیمار، خانواده و تیم مراقبتی در سطوح مختلف به شیوه ساختارمند، سازماندهی شده و مداوم با هدف افزایش سطح آگاهی و عملکرد از رویکردهای مهمی است که می تواند بروز زخم را کاهش دهد.
