زخم هایی هستند که در اثر عوارض دیابت و عواملي مانند نوروپاتی(فقدان حس)/گردش خون ضعیف / بدشکلی پاها /اصحکاک یا فشار / تروما ...
معمولا در 34 درصد از افراد مبتلا به دیابت ایجاد میشوند که درصد بالایی می باشد لذا پیشگیری از بروز اين زخم ها در افراد دیابتی امری ضروری محسوب می گردد.
در اين مقاله به مروري از عوامل پيشگيري و كنترل ديابت ميپردازيم.
( با این حال، مرطوب کننده ها و کرم ها نباید بین انگشتان پا استفاده شوند زیرا خطر ابتلا به عفونت های قارچی وجود دارد.)
5)پاها را حداقل روزی یک بار در آب ولرم (تست شده با ارنج از نظر دما) بشویید و خشک کنید و به خشک شدن بین انگشتان توجه ویژه ای داشته باشید.
6)از وسایل گرمایشی استفاده نکنید و پاها را به بخاری نزدیک نکنید.
7)همیشه از کفش و جوراب در داخل و خارج استفاده کنید.
8) ناخن های خود را به دقت توسط یک متخصص آموزش دیده کوتاه کنید (افراد نباید ناخن های خود را کوتاه کنند زیرا خطر آسیب بسیار زیاد است)
9) دقت در خرید کفش مناسب همانطور که قبلاً گفته شد، افراد مبتلا به دیابت ممکن است نتوانند لمس یا درد یک جسم تیز یا نقطه فشار را روی پای خود احساس کنند بنابراین، کفش مناسب برای پیشگیری از زخم در ابتدا ضروری است به افراد دیابتی توصیه می شود قبل از خرید هر کفشی، پای خود را اندازه گیری کنند.
ترجیححا از کفش های پارچه ای و راحت و طبی استفاده کنید.
10)علاوه بر این، هر بیمار مبتلا به دیابت باید سالانه یک معاینه جامع پا انجام دهد.
(بسیاری از افرادی که به کلینیک خانه سلامت مراجعه میکنند پا های خود را با گرما وسایل گرمایشی مثل سشوار یا بخاری سوزانند علت این موضوع این است که افراد مبتلا به دیابت اغلب دچار نوروپاتی هستند که درک دقیق لمس، حس عمقی و حتی درد ندارند . در بيماران نوروپاتي با کاهش سیگنال معمولا از آسیب به پوست اندام تحتانی آگاه ندارند.)
در یک بیمار مزمن یا سالمند، تغذیه نامناسب می تواند موجب كاهش منابع بدن برای التیام زخم شود. علت اين موضوع اين است كه عفونت ها نیاز پروتئین و کالری فرد را افزایش می دهند. علاوه بر این، زخم هايي مثل زخم فشاري بزرگ يا زخم هاي ديابتي روزانه مقادیر زیادی پروتئین ترشح ميکنند، در نتيجه بدن ممکن است پروتئین را برای انرژی تجزیه کند و موجب كاهش توانایی بدن برای بهبودی ميشود.
در اين مقاله سعي ميكنيم نقش مهم ترين مواد مغذي در بهبود زخم بيان كنيم.
درشت مغذیهای (کربوهیدراتها، پروتئین، چربیها و آب) و ریزمغذیها (ویتامینها و مواد معدنی) برای حمایت از یکپارچگی بافتها و جلوگیری از تجزیه آن حیاتی هستند.
پروتيين
رژیم غذایی بسیار کم پروتئین، فاقد آمینو اسیدهای مورد نیاز برای سنتز پروتئین است. در بهبود زخم، پروتئین نقش عمدهای در تولید آنزیمها، ساخت کلاژن و بافت همبند و تکثیر سلولی دارد. کاهش پروتئین با جلوگیری از تشکیل بستر مطلوب زخم، ترمیم زخم را مختل می کند. نیازهای کالری باید برآورده شود تا پروتئین برای تجمع و ترمیم صرفه جویی شود.
چربي
رژیم های کم چرب ممکن است کمبود اسیدهای چرب ضروری را داشته باشند که پوست برای حفظ سد چربی به آن نیاز دارد. کربوهیدرات ها برای سلول ها برای انجام وظایف اساسی متابولیسم و جلوگیری از گلوکونئوژنز از ذخایر پروتئین ضروری هستند.
اب
آب در هیدراتاسیون محل زخم و پرفیوژن اکسیژن نقش دارد، حلالی برای مواد مغذی و سایر مولکولهای کوچک برای انتشار به داخل و خارج سلولها و دفع مواد زائد از سلولها است. کم آبی یک عامل خطر برای ایجاد زخم است. بیمارانی که زخمهای در حال تخلیه دارند به مایعات اضافی برای جایگزینی زخم نیاز دارند.
ويتامينA
ویتامین A به تمایز سلولی در فیبروبلاست ها کمک می کند و در توسعه کلاژن نقش دارد. کمبود واقعی ویتامین A، اگرچه نادر است، می تواند منجر به تاخیر در بهبود زخم و عملکرد سیستم ایمنی بدن شود. تحقیقات از نقش ویتامین A در معکوس کردن اثرات نامطلوب کورتیکواستروئیدها از نظر بهبود زخم حمایت می کند.
ويتامين C
ویتامین C برای تولید کلاژن حیاتی است. کلاژن و فیبروبلاست ها اساس ساختار بستر زخم بهبودی را تشکیل می دهند. کمبود ویتامین C با طولانی شدن زمان بهبود زخم، کاهش قدرت زخم و کاهش عملکرد سیستم ایمنی مرتبط است. مگا دوز ویتامین C با افزایش سرعت بهبود زخم ارتباطی ندارد.
روي
روی با تشکیل کلاژن، متابولیسم پروتئین، انتقال ویتامین A و عملکرد سیستم ایمنی مرتبط است. کمبود روی می تواند در نتیجه زهکشی شدید زخم یا تلفات گوارشی، استفاده از کورتیکواستروئیدها یا کاهش طولانی مدت دریافت رژیم غذایی ظاهر شود. کمبود مزمن و/یا شدید روی میتواند به عملکرد غیرطبیعی گلبولهای سفید از جمله لنفوسیتها، آسیبپذیری بیشتر در برابر عفونت و تأخیر در بهبود زخم کمک کند.
بين فشارخون وقند خون يك رابطه بسيار مهم وجود دارد كه عدم كنترل فشارخون موجب افزايش قندخون و در نهايت ايجاد زخم هاي ديابتي ميشود
بدن شما حسگرهایی در سرتاسر خود دارد تا تشخیص دهد که آیا در سطح صحیح گلوکز خون هستید یا خیر. در افراد بدون دیابت ، این سطح به طور معمول بین 70 تا 120 میلی گرم در دسی لیتر (میلی گرم در دسی لیتر) است. هورمون های متعددی وجود دارند که برای محافظت از این سطح گلوکز یا فعال می شوند یا در صورت لزوم خاموش می شوند. اگر سطح آن خیلی پایین بیاید، بدن شما ممکن است هورمون های کاتکولامین (که معمولا به عنوان هورمون های آدرنالین شناخته می شود) ترشح کند تا باعث افزایش سطح گلوکز در خون شود. اگر گلوکز خون بیش از حد بالا رود ، بدن شما انسولین و سایر هورمونها را ترشح میکند تا سطح آن را به محدوده مناسبی برگرداند. در افراد مبتلا به دیابت توانایی افزایش یا کاهش سطح قند خون خود را از دست نمی دهند. در عوض، هورمون هایی که برای نگه داشتن گلوکز خون در محدوده درست عمل می کنند، به درستی عمل نمی کنند و حسگرهایی که سطح گلوکز را ارزیابی می کنند نیز اغلب دچار اختلال می شوند.
مطالعات بالینی رابطه قوی بین سیگار کشیدن پاتوژنز دیابت و همچنین ایجاد عوارض میکرو و ماکرو عروقی را توصیف میکنند. سیگار باعث تغییراتی در ترشح انسولین توسط سلول بتا پانکراس و مقاومت به انسولین ميشود و در نتیجه متابولیسم گلوکز را مختل کند که می تواند منجر به دیابت شود. علاوه بر این، اختلال عملکرد اندوتلیال ناشی از سیگار نقش کلیدی در ایجاد عوارض عروقی در این بیماری دارد
تحقیقات دیگر نیز نشان داده است مردانی که بیش از دو پاکت سیگار در روز میکشند، در مقایسه با مردانی که هرگز سیگار نمیکشیدند، 45 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند.
REFRENCE
Academy of Nutrition and Dietetics. Nutrition Care Manual. Available at: https://www.nutritioncaremanual.org/. Accessed December 28, 2017.
American Dietetic Association. ADA Nutrition Care Manual. Available at: http://www.nutritioncaremanual.org/. Accessed December 28, 2017.
Baranoski S, Ayello EA, eds. Wound Care Essentials: Practice Principles Third ed. Ambler, PA: Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins; 2012.
Bernstein M, Munoz N. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: food and nutrition for older adults: promoting health and wellness. J Acad Nutr Diet. 2012;112(8):1255-77.
چند نمونه از زخم ای پای دیابتی:
زخم مربوط به اقایی 46 ساله که پا خودرا با گرما سشوار سوزانده است
نمونه ای از زخم دیابتی درمان شده در کلینیک زخم هلدینگ خانه سلامت مشهد
(زخم زیر نیز در اثر ضربه وارد شده به پای فرد دیابتی ایجاد شده است.)
بیماران و همکاران عزیز می توانند جهت دریافت مشاوره رایگان عکس زخم خود
را برای کارشناس زخم هلدینگ خانه سلامت جناب آقای ضرغامی به شماره 09363816850 ارسال نمایند.