الفبای شیردهی:
شیردهی با شیر مادر آمادگی برای موفقیت شماست تغذیه با شیر مادر فواید بسیاری برای سلامت شما و فرزندتان دارد.
نکات مهم در مورد شیردهی:
1- آگاهی:
هر گاه فرزند شما گرسنه به نظر می رسد، به او شیر دهید. به دنبال علائم گرسنگی مثل صدای مکیدن، حرکت دست به سمت دهان یا چرخش نوزاد به سمت سینه تان باشید. گریه کردن یک علامت تاخیری است.
2- صبور باشید:
نوزادان معمولاً از هر سینه ۱۰ الی ۲۰ دقیقه تغذیه می کنند.
3- راحتی:
پاهای خود را بالا ببرید و زیر دست ها و سرتان بالش بگذارید.
تسکین دادن نوک سینه:
ممکن است در ابتدا نوک سینه های تان کمی دردناک باشند. جهت تسکین آن از کمپرس گرم نمناک استفاده کنید و کمی شیر تازه به نوک سینه هایتان بمالید و اجازه دهید خودش خشک شود. یا کمی لانولین(نوعی کره گیاهی) یا پماد همه کاره شیردهی روی آن بمالید. کمی درد طبیعی است و با پیدا کردن یک موقعیت شیردهی مناسب، فرزندتان به راحتی به شما می چسبد و درد از بین می‌رود. اگر درد بیشتر شود یا چندین هفته ادامه پیدا کند، به پزشکتان مراجعه کنید. اگر سینه‌تان ملتهب یا قرمز است و تب یا بدن درد دارید زودتر مراجعه کنید.
نکات و موانع شیردهی:
1- کودک شما هر چند وقت یک بار به شیر نیاز دارد؟
طبق آکادمی اطفال آمریکا، نوزادان تازه متولد شده باید هر دو تا سه ساعت یک‌بار با شیر تغذیه شود. یعنی ۸ تا ۱۲ بار در طی ۲۴ ساعت. و بعضی اوقات ممکن است نوزاد حتی بیشتر از این ها نیز نیاز به تغذیه داشته باشد. کودک شما ممکن است در طی یک جلسه شیر دادن از هر دو پستان تغذیه کند. و می توانید از این سو به آن طرف تغییر وضعیت دهید. وقتی مکیدن کودک شما کند شده یا امتناع می‌کند یعنی سیر شده است. بعد از ماه اول، تغذیه ممکن است دوباره به ۷ تا ۹ بار در روز برسد.
2- آیا نیاز است که کودک را برای شیر دادن بیدار کنیم؟
اگر هفته اول است، بله، نیاز است که کودک را برای شیر دادن بیدار کنید. نوزادان نیاز دارند که تقریباً ۸ بار در روز شیر داده شوند و نباید بین شیر دادن نوزاد، بیشتر از ۴ ساعت فاصله بیفتد. برای کمک به کودک در بیدار شدن از خواب سعی کنید پتو ها را برداشته، پوشک کودک را عوض کنید. کودک را به آرامی ماساژ دهید یا کودک را روی پوست خود قرار دهید.
3- آیا باید از هر دو پستان استفاده کنید؟
پس از چند هفته شیردهی، اجازه دهید کودک قبل از تغییر روی سینه دیگر، یک پستان را تخلیه کند. دلیل آن است که در طول هر دوره شیردهی، دو نوع شیر وجود دارد: شیر ملایم تر، برای رفع عطش و به دنبال آن، شیر خامه ای تر و غنی از چربی می آید. کودک شما به هر دو نیاز دارد. اگر کودک شما در حین تغذیه فقط سینه اول را به پایان رساند، سینه دیگر را در تغذیه بعدی به او بدهید.
4- آیا کودک من به مقدار کافی شیر می نوشد؟
تا زمانی که کودکتان هر ماه حداقل حدود نیم کیلوگرم وزن اضافه کند، هر دو یا سه ساعت شیر بخورد و روزانه حدود ۶ تا ۸ پوشک را خیس کند، می توانید مطمئن باشید که تمام نیازهای تغذیه‌ای کودکتان برآورده می‌شود. خبر خوب اینکه در طی ماه دوم، بعضی از کودکان احتیاجی به تغذیه شبانه نخواهند داشت و حتی ممکن است در طول شب به خواب بروند.
5- آیا به طور ناگهانی دفعات شیر دادن شما افزایش یافته است؟
کودکان دوره هایی از جهش رشد را نشان می‌دهند و در این زمان ممکن است احساس کنید که گویا هر هفت روز هفته و هر ۲۴ ساعت شبانه روز در حال شیر دادن هستید! جایی برای نگرانی نیست... نه تنها بدن شما میزان شیر بیشتری تولید خواهد کرد، بلکه این دوره های تقاضای شدید شیر نیز موقتی هستند. جهش های رشد معمولاً در حدود هفته دوم، و سپس در دو، چهار و شش ماهگی روی می‌دهند. خبر خوب دیگر این که از ماه چهارم تا ششم، بیشتر کودکان آماده مصرف غذاهای جامد نیز هستند.
6- ارتباط برقرار کردن با کودک بدون شیر دادن:
شیر دادن تنها یک راه برای ارتباط برقرار کردن با کودک است. ارتباط بین نوزاد و والدین در هر بار نگه داشتن او یا بغل کردنش، در زمان صحبت کردن یا آواز خواندن و حتی هنگام حمام یا بازی کردن، رشد می نماید.
گیجی پستانک چیست؟
"گیجی پستانک" به حالتی اطلاق می‌شود که تغذیه کودک با شیشه شیر را زودتر از زمان مقرر شروع کنیم و پس از آن کودک شیر خوردن از پستان مادر را فراموش کند. این مشکل چندان شایع نیست، اما به راحتی قابل پیشگیری است.
اگر قصد دارید استفاده از شیشه شیر را برای کودک شروع کنید، صبر کنید تا سن کودک تان به حدود ۴ هفته برسد و تا حد امکان از دادن پستانک بپرهیزید. اما پس از این زمان، تعلل بیشتر برای دادن شیشه شیر توصیه نمی شود چرا که ممکن است دیگر کودک آن را به راحتی نپذیرد.
جهت پیشگیری از نیپل کانفیوژن میتوان از روشی به نام paced bottle feeding استفاده کرد.
در صورتی که به هر دلیل بخواهید از شیشه شیر در کمتر از 4 هفتگی استفاده کنید بهتر است روش paced feedingرا بیاموزید.
میزان تاثیر تغذیه روی شیر مادر:
غذایی که می‌خورید، می‌تواند روی شیرتان اثر بگذارد، اما تاثیر تغذیه روی شیر به اندازه‌ای نیست که مادران امروزی فکر می کنند. به طور کلی شما تا زمانی که یک رژیم متعادل و سالم داشته باشید، می توانید هر آنچه را که می‌خواهید، بخورید و بیاشامید. از غذاهای نفاخ و پر ادویه پرهیز کنید و مراقب بروز هر گونه علامت آلرژی در کودک خود باشید. این علائم معمولاً در ۴ تا ۶ هفته اول بروز می کنند. در صورتی که از سلامت شیر مطمئن نیستید با پزشک کودک مشورت نمایید.
مواد غذایی که شیر مادر را افزایش می دهند:
شیر مادر حاوی تمام مواد مغذی برای رشد شیرخوار است. بعضی از مواد غذایی برای افزایش شیر مناسب تر است که عبارتند از:
1- حلیم جو: (جو را با شیر بجوشانید و ادویه هایی مثل دارچین یا وانیل اضافه کنید)
2- اسفناج و برگ چغندر: در سوپ استفاده کنید و یا آب پز کرده و با تخم‌مرغ و مثل کوکو درست نمایید. 3- کنجد سیاه: مخلوط شیر و بادام و کنجد درست کنید.
4- دانه رازیانه: برای کاهش نفخ و کولیک شیرخواران مناسب است. دانه را به چای اضافه کنید یا همراه شیر بجوشانید و بخورید.
5- سیر در سوپ یا خورشت هایی که درست می کنید سیر اضافه کنید. بیش از حد مصرف نکنید که طعم شیر عوض شود.
6- دانش شنبلیله: همراه با شیر یا چای میل کنید و یا به عنوان ادویه غذا استفاده کنید.
7- برنج قهوه ای: برنج قهوه‌ای را به مدت 1/5 ساعت خیس کرده و با سبزیجات میل کنید.
8- دانه زیره سبز: مقداری زیره سبز پودر شده را در ماست یا دوغ بریزید.
9- هویج: پوره هویج به همراه شیر و کمی شکر در زمستان عالی است. آب هویج با صبحانه 2 روز در هفته مصرف کنید.
10- برگ های شوید و ریحان: برگ های تازه را درون چای یا آب داغ بیاندازید یا خشک شده آن را به ماست اضافه کنید.
11- زرد آلو: به صورت خام و یا خشک استفاده کنید.
12- بادام: بادام پودر شده را به شیر یا ماست اضافه کنید.
13- نخود: نخود را یک شب در آب خیس کنید و آب پز کنید و از آن در سالاد یا تهیه حوموس استفاده کنید. 14- کدو سبز:هضم آن راحت است و می توانید به صورت مافین سبزیجات میل کنید.
15- آب و شیر: حداقل ۲ الی ۳ لیوان شیر در روز مصرف کنید(هر موقع به بچه شیر می دهید خودتان هم یک لیوان مایعات مصرف کنید. )
مواد غذایی که نباید مصرف کنید:
حبوبات، انبه خام، موزخام، سیب زمینی، کلم، برگ نعنا، جعفری، آویشن
چرا نباید همزمان با شیردهی الکل نوشید یا سیگار کشید؟
مصرف دخانیات کودک را در معرض نیکوتین و مواد شیمیایی سمی قرار می دهد. همچنین می تواند تولید شیر را کاهش دهد. مطالعات حاکی از رشد نرخ آنرژی و سندروم مرگ ناگهانی کودک بر اثر مصرف دخانیات هستند. در صورت نیازمندی به کمک برای ترک سیگار با دکتر خود مشورت نمایید. الکل نیز وارد شیر می شود. این موضوع می تواند رشد کودک را به چالش بکشد. مصرف مشروبات الکلی و سیگار در مادر شیرده مناسب نیست و توصیه نمی شود، گرچه آکادمی اطفال آمریکا متناسب با فرهنگ و قوانین آمریکا و بر اساس شواهد علمی میزان بسیار کمی از بعضی از نوشیدنی ها را مجاز دانسته است.
