بحث عفونت در درمان زخم به ویژه در زخم های مزمن همواره با ابهاماتی همراه بوده است.
نخستین گام در رفع این ابهامات تفکیک سه وضعیت آلودگی، کلونیزاسیون و عفونت است.
آلودگی(CONTAMINATION)
وضعیتی است که در آن باکتری در سطح زخم موجود است ولی تکثیر نمی شود.
کلونیزاسیون(CIONIZATION)
دراین حالت باکتری ها تکثیر می یابند و به عمق زخم حمله می کنند ولی عکس العملی از بدن میزبان مشاهده نمی شود.
عفونت(Infection)
وضعیتی است که در آن میکروارگانیسم ها در عمق زخم، بافت زنده را مورد تهاجم قرار می دهد و در آن تکثیر می یابد. این حالت با واکنش بدن میزبان همراه است.
به این ترتیب حضور یا تکثیر میکروارگانیسم ها در سطح زخم دلیل وجود عفونت نیست و می توان گفت که تمام زخم های مزمن، آلوده وحتی کلونیزه هستند ولی لزوما عفونی نمی باشد.
برای تشریح بهتر عفونت نکات زیر را باید مدنظر قرار داد:
عفونت در عمق زخم ایجاد می شود نه در سطح آن
عفونت در بافت زنده زخم رخ می دهد و اگر در بافت نکروزه یا ترشحات زخم باکتری وجود داشت، دلیل بر عفونت زخم نیست. لازم به ذکر است که بافت نکروزه محل مناسبی برای رشد باکتری هاست و زخم را مستعد عفونت می سازد.
عفونت بر اثر تهاجم و تکثیر گسترده باکتری ها به میزبانی که قدرت آسیب شناسی داشته باشد، به وجود می آید.
عفونت زخم با عکس العمل بدن میزبان یا آسیب بافتی بروز می کند.
اریتم: رنگ تیره یا قرمز در پوست پیرامون دهانه زخم.
گرما: گرم شدن ناحیه مجاور زخم و تفاوت دمای اطراف آن با نقاط دورتر.
ادم: پوست براق و کشیده شده در اطراف زخم که در اثر فشار تا چند ثانیه گود می افتد.
درد: افزایش درد در نواحی اطراف زخم
ترشح چرکی: خروج ترشح غلیظ چرکی به رنگ زرد، زرد مایل به قهوه ای یا سبز.
تشخیص این علائم در زخم های مزمن در مقایسه با زخم های حاد مشکل تر است. به ویژه آن که این گونه زخم ها در افراد مسن، دیابتیک، دارای مشکلات عروقی و سیستم ایمنی روی می دهد. در این گونه افراد معمولا علائم بالینی ذکر شده به شکل خفیف تری بروز می کند.
از این رو علائم بالینی دیگر نیز برای کمک به تشخیص عفونت مطرح شده اند که عبارتند از:
توقف در روند درمان و بسته شدن زخم
ترشح سروزی همزمان با التهاب
رنگ پریدگی بافت گرانوله و شکنندگی خونریزی آن در تماس با اپلیکاتور
بوی تند نامطبوع که با شست و شوی زخم برطرف نشود.
هنگامی که علائم عفونت کاملا مشهود نیست، برای اطمینان بیشتر می توان از کشت زخم کمک گرفت.
