التیام زخم به سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. از این رو ارزیابی کلی بیمار برای مراقبت صحیح و انتخاب درمان مناسب ضروری است. تهیه ی شرح حال مناسب و پرسیدن سوابق بیمار، بررسی علل آسیب بافتی، بیماری های همراه، دیابت ملیتوس، سابقه بیماری های عروقی، وضعیت ایمنی بیمار، پرسش در مورد داروهای مصرفی احتمالی، وضعیت زندگی بیمار، استفاده احتمالی سیگار و الکل و میزان تحرک بیمار جزو موارد مهم ارزیابی بیمار و زخم می باشند.
ارزیابی بیمار شامل:
1) تغذیه
2) اکسیژن رسانی
3) هیدراسیون
4) سیستم ایمنی
تغذیه
یکی از موارد بسیار مهم در ارزیابی بیمار به وضعیت تغذیه ای وی بر می گردد. هرگونه کمبود در میزان و کیفیت مواد غذایی دریافتی می تواند درمان زخم را به تأخیر بیندازد. این کمبود ها ممکن است ناشی از کافی نبودن مواد غذایی در رژیم غذایی و یا بیماری های زمینه ای باشد. بیمار دچار زخم برای طی کردن فرآیند التیام به بعضی مواد بیشتر از افراد عادی نیازمند است.
گلوکز وچربی: برای بهبود زخم باید بافت جدید ساخته شود و این فرایند به انرژی نیاز دارد.
پروتئین: پروتئین برای فرایندهایی مانند پاسخ ایمنی، فاگوسیتوز، رگ سازی، تقسیم فیبروبلاست ها، ساخت کلاژن و ترمیم زخم مورد نیاز است.
ویتامینA: برای تولید اپیتلیوم جدید لازم است هم چنین در روند کلاژن سازی و ارتباط کلاژن ها باهم، نقش مهمی را ایفا می کنند و در قدرت زخم در برابر کشش نقش دارد.
ویتامینBکمپلکس: نقش مهمی در قدرت کششی زخم و ارتباط دادن کلاژن ها ایفا می کند. همچنین ویتامین های گروه B، در پاسخ های ایمنی مورد نیاز هستند.
ویتامینC: برای ساخت کلاژن، حفظ قدرت کششی زخم، عملکرد نوتروفیل ها، مهاجرت ماکروفاژ ها، پاسخ های ایمنی و حفظ تمامیت مویرگی، مورد نیاز است.
ویتامینE: باکاهش تولید رادیکال های آزاد، صدمات بافتی را کاهش می دهد.
مس: برای کلاژن سازی و فعالیت گلبول های سفید لازم است و نقش مهمی در کلاژن و انتقال اکسیژن دارد. برای ساخته شدن هموگلوبین که اکسیژن را به بافت ها و ارگان ها انتقال می دهد لازم است.
روی: تقسیم سلولی را افزایش می دهد. روند اپیتلیوم سازی و قدرت کلاژن را زیاد می کند.
اکسیژن رسانی
عامل دیگری که در ارزیابی بیمار مورد توجه قرار می گیرد، میزان اکسیژن رسانی به زخم و وضعیت عروقی بیمار است. ترمیم زخم نیازمند اکسیژن کافی است به همین دلیل کلیه عواملی که از اکسیژن رسانی کامل به زخم جلوگیری می کند، روند درمان را به تعویق می اندازد. عواملی که در وضعیت اکسیژن رسانی به زخم باید به آنها توجه شود عبارتند از:
1- تبادلات گازی نامناسب: ناشی از بیماری های زمینه ای قلبی یا تنفسی مانند آسم یا برونشیت.
2- مشکلات حمل اکسیژن: ناشی از کمبود میزان هموگلوبین خون به دلیل کم خونی یا اشباع هموگلوبین با سایر عوامل ناشی از مصرف سیگار یا آلودگی هوا.
3- پایین بودن فشار خون محیطی: که به دلیل بی کفایتی سیستم قلبی و عروقی یا آبرسانی نامناسب(دهیدراسیون بیمار) و سایر اختلالات زمینه ای ایجاد می شود و از رسیدن اکسیژن کافی به بافت های بدن از جمله بافت های زخم جلوگیری می کند.
4- مشکلات عروقی محیطی: بیمار ناشی از بیماری های عروقی و دیابت که از اکسیژن رسانی کافی به زخم جلوگیری می کند.
هیدراسیون(آبرسانی)
یکی دیگر از نکات مهم در ارزیابی بیمار بررسی وضعیت هیدراسیون(آبرسانی) وی می باشد، زیرا عامل مهمی در روند ترمیم زخم است. پوست و بافت های ساب کوتانئوس نیاز به آبرسانی و هیدراسیون مناسب داخلی دارند. دهیدراسیون و کمبود آب از طریق کم کردن سرعت متابولیسم بدن، پروسه ترمیم زخم را با اشکال مواجه می کند. دهیدراسیون همچنین تورگور پوستی را کاهش می دهد و پوست خشک مستعد ایجاد زخم است.
سیستم ایمنی
یکی دیگر از مواردی که در ارزیابی بیمار دارای اهمیت است، وضعیت ایمنی بیمار می باشد. سیستم ایمنی نقش مهمی را در ترمیم زخم ایفا می کند. اگر وضعیت ایمنی بیمار به دلیل استفاده از داروهای خاص مانند کورتیکواستروئیدها و یا بیماری های خاصی مانند دیابت و یا ایدز یا ثانویه به شیمی درمانی دچار اشکال شود، نباید انتظار داشت زخم بیمار به راحتی ترمیم شود. باید به خاطر داشت که داروهای شیمی درمانی که سیستم ایمنی را مختل می کند فقط در بیماران سرطانی به کار نمی رود، بلکه ممکن است در درمان بیماری های روماتولوژیک شایع مانند روماتیسم مفصلی نیز مورد استفاده قرار بگیرند. از این رو شرح حال مناسب از داروهای مصرفی بیمار در روند ارزیابی از اهمیت خاصی برخوردار است.